Na śliskiej ścieżce

Istnieją substancje, które są bardzo nieprzyjemne, śluz jest jedną z supergwiazd w świecie przyrody. Aby móc coś stworzyć z tego wszechstronnego materiału, trzeba go najpierw dokładnie zbadać – oczywiście przy pomocy urządzeń firmy Anton Paar.

Złożoność i znaczenie biologiczne śluzu są często niedoceniane. Być może dzieje się tak dlatego, że śluz jako materiał i zjawisko jest trudny do uchwycenia i zaobserwowania, albo dlatego że jest po prostu odpychający. Jednak śluz występuje w przyrodzie w niezliczonych formach i pełni różne funkcje: jako smar, jako klej, jako selektywnie przepuszczalna bariera, do obrony i polowania.

Wydzielina ryb - śluzic jako szansa w nauce
Od ponad 300 milionów lat śluzice żyją w oceanach. Te wężowate stworzenia nie mają kości ani szczęk, tylko okrągły pysk z płytką zębową i spiczastymi zębami. Lubią one padlinę, która gromadzi się na dnie oceanu. Należy jednak docenić to prymitywne stworzenie, ponieważ potrafi ono w ciągu kilku sekund wytworzyć niesamowity hydrożel. Gdy śluzica jest atakowana przez agresora, wypuszcza wydzielinę produkowaną w specjalnych gruczołach, która w ciągu ułamków sekundy ulega żelowaniu. Wydzielina ta jest w stanie związać ogromne ilości wody, tworząc przezroczysty, lepki i kleisty śluz. Śluzica ucieka, a napastnik ryzykuje uduszeniem.

Zespół badawczy ze Szwajcarskiego Uniwersytetu Technicznego w Zurychu zbadał wydzielinę, również używając reometrów firmy Anton Paar. Jak dotąd wiadomo, że śluz składa się w prawie 100% z wody i tylko w 0,004% ze „środka żelującego”, więc efekt jest ponad 200 razy silniejszy niż w przypadku konwencjonalnej żelatyny pochodzenia zwierzęcego. Bardzo niewielkie ilości wydzieliny śluzicy wystarczają na hektolitry płynu.

Naturalna alternatywa
Większość konwencjonalnych żeli oparta jest na ropie naftowej i dlatego trudno ulega biodegradacji. Wydzielina śluzic nie zawiera żadnych substancji szkodliwych dla środowiska. Jedyne wyzwanie polega na utrzymaniu stabilności żelu. Jeśli uda się przezwyciężyć to wyzwanie, wydzielina ze śluzic może zrobić wielką karierę. Dodatek śluzu może sprawić, że opony samochodowe, stenty lub sztuczne pęcherze żółciowe będą bardziej wytrzymałe. Możliwa byłaby optymalizacja chłonności pieluszek dziecięcych, a także powstałaby korzyść dla rolników: Przy klasycznym zraszaniu z pola odparowuje dużo wody. Gdyby wilgoć występowała w postaci śluzu, byłaby lepiej chroniona przed odparowaniem i możliwe byłoby oszczędniejsze wykorzystanie wody.